Circulariteit in de maakindustrie

Vlaamse KMO’s in de maakindustrie vinden het vandaag vaak nog te risicovol om de transitie naar circulaire economie (CE) op te starten. Grootste redenen hiervoor zijn gebrek aan ervaren mensen met kennis van CE en financiële middelen, een onvolledige waardeketen en een tekort aan tijd en/of prioriteit. In dit project wordt daarom onderzocht hoe (West-)Vlaamse maakbedrijven de transitie kunnen maken naar een circulaire economie? Het onderzoeksproject Circul8 zet ecodesign, waardenetwerken en businessmodel innovatie in als drivers om bedrijven hierbij te ondersteunen.
Met een multidisciplinaire en iteratieve aanpak bouwen de opleidingen Industrieel Product Ontwerpen, Idea & Innovation Management en Devine (Digital Design & Development) aan een sterk samenwerkingsverband tussen bedrijven, experten en overheid. Die vinden elkaar, best practices en aanbevolen tools en methodieken, via een dynamisch platform. We betrekken de stakeholders ook bij de realisatie van sandbox experimenten met studenten uit de betrokken opleidingen. En we trekken samen met actieve circulaire waardenetwerken minimaal 3 concrete samenwerkingen op gang om te bewijzen dat circulariteit een valabele keuze is.
Dit project definieert de rol voor Howest als neutrale orchestrator en draagt bij aan een duurzamere, slimmere en economisch veerkrachtige maakindustrie in Vlaanderen.

Dit project is gericht op het versnellen van de transitie naar een circulaire economie bij (West-)Vlaamse KMO’s in de maakindustrie door kennisdeling, samenwerking en innovatie te stimuleren. Daarvoor bouwen we o.a. een database uit met tools, methodieken, blueprints en flows van transitieprocessen en concretiseren onze rol als neutrale orchestrator, bruggen bouwend tussen circulaire netwerken in Vlaanderen en Europa.
Een sterk en actief collectief is essentieel voor het welslagen van deze transitie naar circulariteit. Daarom worden stakeholders uit de quadruple helix – bedrijven, kennisinstellingen, overheden en het maatschappelijk middenveld – gelinkt aan de maakindustrie en de circulaire economie en tot samenwerking gebracht. Dit collectief zal dus fungeren als een platform voor continue kennisuitwisseling en samenwerking rond de dan betreffende drempels, ontbrekende kennis, componenten, middelen.
Workshops “Circulaire Waardeketens”, worden samenkomsten om inzichten te delen, uitdagingen te bespreken en concrete oplossingen te ontwikkelen. Hierdoor verbreden de waardeketens tot waardenetwerken die de sandbox experimenten en pilot projecten zullen voeden. De inzichten en resultaten van sandbox-experimenten met het onderwijs worden systematisch vastgelegd en gepubliceerd in rapporten. Deze zullen niet alleen gericht zijn op de maakindustrie, maar ook op een breder publiek binnen de circulaire economie, inclusief peers uit andere sectoren en geïnteresseerde organisaties.
Minstens 3 pilots met meerdere bedrijven/stakeholders zullen via dit project concrete circulaire innovatieprojecten implementeren, wat de haalbaarheid en impact van circulaire strategieën in de praktijk aantoont. De gerichte samenwerkingsprojecten worden opgezet rond cruciale thema’s zoals ecodesign, circulaire businessmodellen en de ontwikkeling van sterke organisatiestructuren en waardenetwerken.
Om de impact op lange termijn te waarborgen, wordt een gevalideerd businessmodel ontwikkeld dat vertaald wordt naar een duurzame dienstverlening. Dit zorgt ervoor dat Circul8 als een neutrale orchestrator ook na afloop van dit PWO-programma minimaal vijf jaar verder kan groeien. Op die manier blijft het project bijdragen aan de circulaire transitie in Vlaanderen, door bedrijven te ondersteunen bij het ontwikkelen en implementeren van toekomstgerichte circulaire oplossingen.
Op korte termijn wordt de circulaire economie actief gestimuleerd bij West-Vlaamse KMO’s, met een sterke focus op de maakindustrie. Circul8 neemt, als cruciale en neutrale spil, een verbindende en ondersteunende rol op zich door bedrijven en belangrijke stakeholders samen te brengen, kennis te ontsluiten en concrete begeleiding te bieden bij de transitie naar circulariteit.
Dankzij de ontwikkeling en voortdurende actualisatie van onze rol binnen een collectief van aanbieders, zoekers, methodieken, tools en best practices krijgen KMO’s direct toegang tot relevante expertise inspirerende voorbeelden en bestaande netwerken. Dit verlaagt de drempel om circulaire initiatieven te starten en bevordert de uitwisseling van ervaringen. Het collectief rond Circul8 groeit gestaag en bewijst haar waarde als een ontmoetingsplek waar bedrijven, kennisinstellingen en beleidsmakers elkaar vinden om circulaire vraagstukken op te lossen.
Na verloop van tijd ontstaat er een structurele verandering in hoe bedrijven omgaan met circulariteit. De opgebouwde kennis en ervaring worden breed gedeeld, waardoor het collectief verder groeit en steeds meer bedrijven overtuigd raken van de economische en ecologische voordelen van circulaire strategieën. Na Circul8 wil Howest als neutrale orchestrator haar expertise en diensten blijven aanbieden en initiatief nemen om nieuwe circulaire samenwerkingen tot stand te helpen brengen. Dit leidt tot een schaalvergroting van circulaire bedrijfsmodellen en een bredere implementatie, niet alleen binnen de Vlaamse maakindustrie, maar ook daarbuiten.
Daarnaast draagt Circul8 actief bij aan Europese kennisdeling en valorisatieprojecten, waardoor Vlaanderen internationaal erkend wordt als een voortrekker in circulaire economie. Via deze internationale samenwerking worden best practices gedeeld en worden Vlaamse KMO’s beter geïntegreerd in bredere circulaire netwerken.
Circul8 wordt dus een gevestigde innovatiepartner die in samenwerking met andere relevante actoren nieuwe marktkansen helpt ontstaan en de positie van Vlaamse bedrijven in de circulaire economie versterkt.