AI-geletterdheid is een essentiële competentie geworden.
Artificiële intelligentie verhoogt de kansen van hogeschoolstudenten op de arbeidsmarkt
In november 2022 maakt de wereld kennis met Chat GPT. De chatbot met generatieve AI zorgt ervoor dat 2023 als een kanteljaar in de geschiedenisboeken zal terecht komen. Ook hogeschoolstudenten maken gretig gebruik van deze innovatieve tool. Een cursus samenvatten, een paper schrijven, een onderwerp verder uitdiepen of een complexe theorie in mensentaal uitleggen, Chat GPT kan het allemaal.
Maar daar stopt het natuurlijk niet. De praktische toepassingen van generatieve AI blijven mij verbazen. Onlangs had ik de kans om een demo te volgen van een innovatieve tool die artificiële intelligentie gebruikt om rollenspellen na te bootsen binnen de ‘bacheloropleiding toegepaste psychologie’. Deze tool - ontwikkeld binnen de onderzoeksgroep van de ‘bachelor digital arts and entertainment’ - stelt studenten in staat om hun therapeutische vaardigheden te oefenen door in gesprek te gaan met een virtuele cliënt. De digitale gesprekspartner wordt door AI aangestuurd en reageert op een realistische en dynamische manier. Door dit soort interacties via AI na te bootsen, reiken we onze studenten in de graduaten en professionele bachelors een nieuwe werkvorm aan waarmee ze hun skills in een veilige context kunnen trainen.
Iets anders wat mij recent opviel, is een samenwerking tussen de opleidingen ‘toegepaste informatica’ en de ‘educatieve bachelor in het kleuteronderwijs’. Een informaticastudent ontwikkelde binnen zijn bachelorproef een nieuwe app voor het kleuteronderwijs. Deze app schrijft dankzij generatieve AI verhalen voor kleuters op basis van hun eigen woorden en tekeningen.
En zo zal je in elke hogeschool praktijkgerichte voorbeelden met een grote maatschappelijke betekenis kunnen ontdekken. En precies daar ligt onze rol. Onderwijs, praktijkgericht onderzoek en maatschappelijke dienstverlening behoren tot de kerntaken van het hoger onderwijs. Door artificiële intelligentie actief te integreren in onze onderwijscurricula en onderzoeksinitiatieven, verzekeren we dat onze studenten klaar zijn voor een arbeidsmarkt en maatschappij waarin generatieve AI een steeds belangrijkere rol zal spelen.
Kunstmatige intelligentie zal dus in de toekomst veel taken overnemen, maar toch kunnen onze professionele bachelors zich op twee manieren onderscheiden.
Door artificiële intelligentie actief te integreren in onze onderwijscurricula en onderzoeksinitiatieven, verzekeren we dat onze studenten klaar zijn voor een arbeidsmarkt en maatschappij waarin generatieve AI een steeds belangrijkere rol zal spelen."
Ten eerste is het belangrijk dat studenten inzien dat AI enkel een bedreiging vormt als ze er zelf onvoldoende mee vertrouwd zijn of weigeren om het te gebruiken. Het efficiënt en kritisch gebruiken van AI vormt namelijk nu al een belangrijk competitief voordeel op de arbeidsmarkt en we staan nog maar aan het begin van dit nieuwe tijdperk. Stel je een young potential voor die als customer service medewerker aan de slag gaat. Een werknemer die schrik heeft dat chatbots deze job op termijn volledig zullen overnemen, loopt het risico zichzelf buiten spel te zetten. Wie echter snapt dat chatbots efficiënt klantenvragen kunnen beantwoorden en inziet dat AI aanvullend kan worden ingezet om klantgegevens te analyseren en gepersonaliseerde aanbevelingen te doen, zal de klanttevredenheid en bedrijfsomzet helpen verhogen. Tot grote tevredenheid van de werkgever.
Een van de sleutels tot succes om studenten dit zelfvertrouwen te geven, is de integratie van AI in de onderwijscurricula. Dit is iets waar veel hogescholen trouwens al langer dan het academiejaar 2023-2024 op inzetten. AI-geletterdheid is - net zoals datageletterdheid en digitale geletterdheid - een essentiële competentie geworden. We moeten studenten dus vertrouwd maken met artificiële intelligentie en hen de vaardigheden aanleren die nodig zijn om deze technologie te begrijpen en toe te passen. Zo leren ze dat AI geen bedreiging is, maar net kansen biedt.
Ook het praktijkgericht onderzoek van de hogescholen speelt daarin een belangrijke rol. Dit onderzoek is vaak gericht op het vinden van praktische oplossingen voor real-world problemen, waarbij de samenwerking met diverse partners binnen de quadrupel helix centraal staat. De sterke band tussen hogescholen, lokale overheden, zorginstellingen en het brede KMO-weefsel zorgt voor innovatieve projecten, vaak op het kruispunt van verschillende disciplines.
Daarnaast zal de unieke rol van de mens in de arbeidsmarkt altijd van onschatbare waarde blijven, en dat is meteen een tweede reden waarom onze professionele bachelors en graduaatsstudenten volgens mij nog niet onmiddellijk moeten vrezen voor hun (toekomstige) job. Ondanks de indrukwekkende technologische ontwikkelingen, blijven er essentiële, menselijke vaardigheden die chatbots niet snel zullen evenaren of overnemen. Hoewel AI-systemen bijvoorbeeld gigantische hoeveelheden complexe data kunnen analyseren in een recordtempo, blijft het trekken van zinvolle en ethisch verantwoorde conclusies een taak die we als mens niet uit handen mogen geven. En Chat GPT mag dan wel snel de cursus personenbelasting kunnen samenvatten, onze toekomstige boekhouders moeten de complexe regelgeving ook nog altijd kunnen analyseren, interpreteren en toepassen in de praktijk.
We moeten studenten dus vertrouwd maken met artificiële intelligentie en hen de vaardigheden aanleren die nodig zijn om deze technologie te begrijpen en toe te passen.
Ook creativiteit is bij uitstek een menselijke eigenschap. Het vermogen om innovatieve ideeën te bedenken en verbanden te leggen die machines niet kunnen zien, blijft essentieel. Of het nu gaat om de wetenschap of het bedrijfsleven, creatieve menselijke input zal altijd een belangrijke drijfveer blijven voor innovatie. Ontwerpers kunnen bijvoorbeeld AI gebruiken om heel snel moodboards te maken als aanzet voor nieuwe ideeën. AI kan hier uitstekende suggesties doen voor kleur- en ontwerpelementen, maar het is de designer die deze elementen samenvoegt tot een coherente en aantrekkelijke huisstijl.
Emoties van anderen begrijpen, is een andere vaardigheid die AI niet kan overnemen. In sectoren zoals bijvoorbeeld de gezondheidszorg, sociaal werk en het onderwijs is empathie cruciaal. AI kan een chirurg helpen om sneller kanker op te sporen, maar het vermogen van de arts en het verpleegkundige team om medeleven te tonen, blijft hier van onschatbare waarde. Ze begrijpen de emoties van patiënten en hun families, luisteren naar hun angsten en zorgen, en bieden troost. Dit soort menselijke verbinding kan niet worden gereproduceerd door AI. Ik deed zelf de test en vroeg AI hoe ik met een fictieve ziekte moest omgaan. Gelukkig verwees Chat GPT mij onmiddellijk door naar een medische professional.
Een ander voorbeeld, in het (hoger)onderwijs kunnen AI tools een cruciale rol spelen bij het begeleiden van studenten in hun studiekeuze en zelfs bij het voorspellen van hun kansen op succes. Deze voorspellingen kunnen op hun beurt de basis zijn voor op maat gemaakte coaching. Toch zie ik een blijvende, onmisbare rol voor mijn collega’s van de dienst studiebegeleiding.
Onze studenten hoeven dus geen schrik te hebben voor de toekomst. Er is een groeiende behoefte aan bekwame, professionele bachelors en graduaten die niet alleen kunnen (samen)werken met AI, maar ook uitblinken in menselijke vaardigheden zoals creatief denken, empathie en kritisch inzicht.
Het is belangrijk dat we daar als hogescholen het goede voorbeeld geven. Mijn sparringpartner bij het schrijven van deze tekst was dan ook Chat GPT. Dat spreekt voor zich. Al heb ik uiteraard kritisch bijgestuurd waar nodig. Ook dat spreekt voor zich.
Er is een groeiende behoefte aan bekwame, professionele bachelors en graduaten die niet alleen kunnen (samen)werken met AI, maar ook uitblinken in menselijke vaardigheden zoals creatief denken, empathie en kritisch inzicht.
Gerelateerde artikels
Is (hoger) onderwijs nog wel onderwerp van de verkiezingen?
De verkiezingsthema’s worden ons de laatste weken in de media en via polls om de oren geslagen. En toch blijft het rond één thema jammergenoeg opvallend stil: het (hoger) onderwijs. Dit moet anders, want elke student op de juiste plaats, geeft Vlaanderen morgen voorsprong.
Elke student op de juiste plaats, geeft Vlaanderen morgen voorsprong.
In 70% van de jaarlijks 135.000 vacatures voor hooggeschoolden wordt er gezocht naar profielen van afgestudeerden van Vlaamse hogescholen. Evident, want op het snijvlak van kennis en kunde zit de kern van de professional van de toekomst. En precies daar nemen hogescholen hun rol op.
Onze winkelkar wordt steeds duurder
We betalen ons blauw aan de kassa van de supermarkt. De voedingsinflatie in de Belgische supermarkten daalt dan wel, maar consumentenorganisatie Testaankoop kwam nog steeds uit op het hoge inflatiecijfer van 14,7 procent voor voedingsmiddelen. In twee jaar tijd werd onze winkelkar zo maar eventjes een kwart duurder.