Leerkrachten, leerkrachten-in-opleiding en werkveld versterken bij het bieden van zorg in team
Probleemschets
Collectieve gedragenheid of Collective Teacher Efficacy (CTE) is een concept dat geïntroduceerd werd in de jaren ’90 door Albert Bandura. Bandura definieert collective efficacy als “het gedeelde geloof van een groep in het gezamenlijk vermogen om acties te organiseren en uit te voeren om een bepaald hoog niveau (bij leerlingen) te bereiken.” Hij ondervond daarbij dat de positieve effecten van CTE op de leerprestaties van studenten ruimschoots opwegen tegen de negatieve effecten van een lage socio-economische status (Bandura, 1993, 1997).
John Hattie en zijn team hebben Collective Teacher Efficacy (CTE) meerdere malen gepresenteerd als de "nieuwe nummer één" - invloedsfactor met betrekking tot de prestaties van studenten (Annual Visible Learning Conference 2016 of de Collaborative Impact Conference 2017).
Uit onderzoek blijkt bovendien dat scholen met veel lage SES-leerlingen vaker een lagere collective teacher efficacy (CTE) hebben, terwijl ze die CTE net harder nodig hebben om de leerprocessen van alle leerlingen vooruit te stuwen en om een gedragen zorgbeleid uit te werken. Zorg in het onderwijs gaat bijgevolg niet enkel over de concrete handelingen van een leerkracht, maar ook over een zorgbeleid dat past in een brede visie en vooral de gezamenlijke aanpak van de school.
De boodschap is duidelijk: samen kunnen leerkrachten meer bereiken, zeker als ze collectief geloven dat ze dat kunnen. Daar wringt echter het schoentje. Het geloof in eigen kunnen ligt vaak erg laag en wordt slechts zelden geëxpliciteerd. Het is voor scholen en schoolleiders niet vanzelfsprekend om dit met het team te benoemen. Om dit geloof in eigen kunnen naar de oppervlakte te brengen, het te benoemen en er uiteindelijk ook echt bewust op in te zetten kunnen scholen een professionele leergemeenschap (PLG) gaan vormen.
Een PLG wordt gedefinieerd als een gemeenschap waarin de leraren in een school en haar beheerders voortdurend leren, zoeken en delen, en handelen naar hun leren. Het doel van hun acties is om hun effectiviteit als professionals te vergroten ten behoeve van de studenten. Daarom kan deze regeling ook worden aangeduid als gemeenschappen van continu onderzoek en verbetering (Stoll et al, 2006).
In ons eerste onderzoeksjaar (2021-2022) lag de klemtoon op het vormen van een professionele leergemeenschap rond het thema zorg op school.
Omdat we sterk geloven in de kracht van het werkplekleren voor studenten uit de lerarenopleiding (basisonderwijs) hebben we hen als deel van het schoolteam actief betrokken bij deze PLG’s. Dit recent afgelopen onderzoek leidde samen met een literatuurstudie tot een checklist voor het oprichten van een krachtige professionele leergemeenschap (PLG) waarin studenten en leerkrachten samen leren.
In het tweede onderzoeksjaar (2022-2023, verlenging onderzoeksproject) willen we deze checklist in de praktijk uittesten bij leerkrachtenteams (met inbegrip van de studenten die er aan werkplekleren doen) die er nog niet eerder mee aan de slag gingen en niet betrokken waren bij de ontwikkeling.
Onderzoeksvraag (2022-2023)
In welke mate geeft de PLG handvatten om CTE versterkende acties op schoolniveau uit te voeren?
Methodologie (2022-2023)
Semi-gestructureerde interviews met deelnemers van de PLG. De bevraging gebeurt op drie momenten:
- Voorafgaand aan het traject: peiling naar het bekwaamheidsgevoel van de deelnemers om een actie rond CTE op te zetten op schoolniveau.
- Tijdens het traject: voelde je je bekwaam om een actie op touw te zetten?
- Op het einde van het traject: Voelde je je gesterkt om de actie uit te voeren?
Collectieve gedragenheid of Collective Teacher Efficacy (CTE) is een concept dat geïntroduceerd werd in de jaren ’90 door Albert Bandura. Bandura definieert collective efficacy als “het gedeelde geloof van een groep in het gezamenlijk vermogen om acties te organiseren en uit te voeren om een bepaald hoog niveau (bij leerlingen) te bereiken.” Hij ondervond daarbij dat de positieve effecten van CTE op de leerprestaties van studenten ruimschoots opwegen tegen de negatieve effecten van een lage socio-economische status (Bandura, 1993, 1997).
John Hattie en zijn team hebben Collective Teacher Efficacy (CTE) meerdere malen gepresenteerd als de "nieuwe nummer één" - invloedsfactor met betrekking tot de prestaties van studenten (Annual Visible Learning Conference 2016 of de Collaborative Impact Conference 2017).
Uit onderzoek blijkt bovendien dat scholen met veel lage SES-leerlingen vaker een lagere collective teacher efficacy (CTE) hebben, terwijl ze die CTE net harder nodig hebben om de leerprocessen van alle leerlingen vooruit te stuwen en om een gedragen zorgbeleid uit te werken. Zorg in het onderwijs gaat bijgevolg niet enkel over de concrete handelingen van een leerkracht, maar ook over een zorgbeleid dat past in een brede visie en vooral de gezamenlijke aanpak van de school.
De boodschap is duidelijk: samen kunnen leerkrachten meer bereiken, zeker als ze collectief geloven dat ze dat kunnen. Daar wringt echter het schoentje. Het geloof in eigen kunnen ligt vaak erg laag en wordt slechts zelden geëxpliciteerd. Het is voor scholen en schoolleiders niet vanzelfsprekend om dit met het team te benoemen. Om dit geloof in eigen kunnen naar de oppervlakte te brengen, het te benoemen en er uiteindelijk ook echt bewust op in te zetten kunnen scholen een professionele leergemeenschap (PLG) gaan vormen.
Een PLG wordt gedefinieerd als een gemeenschap waarin de leraren in een school en haar beheerders voortdurend leren, zoeken en delen, en handelen naar hun leren. Het doel van hun acties is om hun effectiviteit als professionals te vergroten ten behoeve van de studenten. Daarom kan deze regeling ook worden aangeduid als gemeenschappen van continu onderzoek en verbetering (Stoll et al, 2006).
In ons eerste onderzoeksjaar (2021-2022) lag de klemtoon op het vormen van een professionele leergemeenschap rond het thema zorg op school.
Omdat we sterk geloven in de kracht van het werkplekleren voor studenten uit de lerarenopleiding (basisonderwijs) hebben we hen als deel van het schoolteam actief betrokken bij deze PLG’s. Dit recent afgelopen onderzoek leidde samen met een literatuurstudie tot een checklist voor het oprichten van een krachtige professionele leergemeenschap (PLG) waarin studenten en leerkrachten samen leren.
In het tweede onderzoeksjaar (2022-2023, verlenging onderzoeksproject) willen we deze checklist in de praktijk uittesten bij leerkrachtenteams (met inbegrip van de studenten die er aan werkplekleren doen) die er nog niet eerder mee aan de slag gingen en niet betrokken waren bij de ontwikkeling.
Onderzoeksvraag (2022-2023)
In welke mate geeft de PLG handvatten om CTE versterkende acties op schoolniveau uit te voeren?
Methodologie (2022-2023)
Semi-gestructureerde interviews met deelnemers van de PLG. De bevraging gebeurt op drie momenten:
- Voorafgaand aan het traject: peiling naar het bekwaamheidsgevoel van de deelnemers om een actie rond CTE op te zetten op schoolniveau.
- Tijdens het traject: voelde je je bekwaam om een actie op touw te zetten?
- Op het einde van het traject: Voelde je je gesterkt om de actie uit te voeren?
Resultaten
BEOOGDE OUTPUT:
- Professionaliseringstraject (2021-2022)
- Een goodpractice podcast en webinar (2022-2023)
- Onderzoeksrapport over de versterkende acties en drempels (2022-2023)
- Delen van resultaten op werkveldgerichte congressen (2022-2023)
- Professionaliseringstraject (2021-2022)
- Een goodpractice podcast en webinar (2022-2023)
- Onderzoeksrapport over de versterkende acties en drempels (2022-2023)
- Delen van resultaten op werkveldgerichte congressen (2022-2023)
AP Hogeschool Antwerpen
20/09/2021 - 17/09/2023
Eva Brodelet
AP Hogeschool Antwerpen - Blikopener contact
