Hoe we met onze energie omgaan, is alles bepalend
Hoe we met onze energie omgaan, is alles bepalend.
Om onze welvaart te garanderen en te verbeteren, is het ontzettend belangrijk om rationeel om te gaan met energie. Nestibu biedt hier een oplossing.
Michael Peeters, docent en onderzoeker aan de AP Hogeschool:
“Hoe we met onze energie omgaan, is alles bepalend. We denken allicht spontaan aan de opwarming van de aarde. De impact van energie op ons dagelijks leven is echter zoveel meer dan dat ene fenomeen. Om onze welvaart te garanderen en te verbeteren, is het ontzettend belangrijk om rationeel om te gaan met energie. In de eerste plaats als individu, maar zeker ook als collectief: binnen bedrijven en gebouwen, bijvoorbeeld. Michael Peeters, docent en onderzoeker aan de AP Hogeschool deelt zijn inzichten uit het Nestibu-onderzoek.”
Welvaart wordt ondermeer gegarandeerd door stabiele levering van energie.
Michael Peeters: ‘Elektriciteit kan moeilijk economisch rendabel opgeslagen worden. Er is dus een constant streven naar netstabiliteit. Dat betekent dat alle energie die op het net gezet wordt er ook weer moet afgehaald moet worden. Overaanbod en onderaanbod vormen een probleem. Technische installaties in gebouwen kunnen daar een antwoord op vormen. Zij zijn immers flexibel.’
Kan je daarvan een voorbeeld geven?
Michael Peeters: ‘Een boiler is hier een perfect voorbeeld van. Voor de gebruiker maakt het in principe niet uit wanneer er warm water gemaakt wordt, zolang het maar uit de kraan komt als hij zijn handen wil wassen. Voor de netbeheerder, die de elektriciteit levert, is dat echter wel een heel groot verschil. Hij streeft immers naar netstabiliteit. Wanneer er dus een overaanbod aan energie is, wil hij die boiler doen werken en wanneer er minder energie beschikbaar is, liever niet. Technische installaties in alle gebouwtypes, die elektriciteit verbruiken, kunnen de mogelijkheid hebben om hun gebruik in de tijd te verschuiven en zo bij te dragen aan die netstabilisatie.’
Wat maakt die hernieuwbare energiebronnen eigenlijk zo onvoorspelbaar?
Michael Peeters: ‘Groene energie is niet echt stuurbaar. Zon en wind zijn geen constante. Bovendien zit die groene energie decentraal en kan je dus niet gaan beslissen om op een specifiek adres de zonnepanelen uit te schakelen om minder op te laden op het net. We hebben met andere woorden het aanbod dus niet meer volledig in de hand en daarom is het nodig om te werken vanuit de vragende partij en de vraag naar energie te beheren via ‘internet of energy’.’
Met de 'local energy comunities’ kunnen deelnemers een cluster vormen om onderling energie uit te wisselen.
Internet of energy: in de toekomst zullen dus alle gebouwen aangesloten zijn op een centraal systeem?
Michael Peeters: ‘De digitale of ‘slimme’ meter die momenteel wordt geïmplementeerd, had oorspronkelijk de bedoeling om zoveel mogelijk controle uit te voeren maar het prijskaartje dat eraan hing, was niet zo best. Toen de overheid besliste het hele ‘smart’ gedeelte niet te financieren, kon de markt dat zou gaan aanbieden. Vandaag zijn er al een aantal spelers die hierop inspelen, maar het gaat hier echter enkel over testprojecten.
In 2023 zou er op het vlak van regelgeving meer flexibiliteit komen om energie lokaal uit te wisselen. We starten ook een onderzoek op over ‘local energy communities’, waarbij we nagaan hoe je met deelnemers en andere panden een cluster kan vormen om onderling energie uit te wisselen. Zo zou je ervoor kunnen zorgen dat iedereen die op jouw cluster aangesloten is, goedkoper energie heeft omdat je samen veel produceert. Bovendien ga je binnen de cluster balanceren tussen de aangesloten verbruikers en het op die manier communiceren met de netwerkbeheerder. Die heeft dan minder werk en kan daar premies voor in ruil geven.
Beslist de netbeheerder dan meteen ook over aan en uit?
Michael Peeters: ‘Zo eenvoudig is het niet. De transmissienetbeheerder in België is Elia. Als laatste in de lijn zullen zij dus effectief verantwoordelijk zijn voor het balanceren van het volledige systeem. Nu is die energiestabiliteit erg belangrijk voor een land. Stel je maar eens voor dat energie en water weg zouden vallen in coronatijden. Dat zou problematisch zijn. Welvaart wordt dus ook gegarandeerd door stabiele levering van energie. De rol van de netwerkbeheerder is dus niet te onderschatten.’
Is dit onderzoek ondertussen afgerond en heeft het invloed op het werkveld?
Michael Peeters: ‘Absoluut. Wij delen de kennis die we hebben en we zijn in nauw contact met het werkveld. We hebben bijvoorbeeld gewerkt rond de bepaling van de hoeveelheid van flexibiliteit. Wij delen formules en rekenmodules maar geven ook mee welke data nuttig zijn om te verzamelen. Dit domein is echter relatief nieuw, dus ook onze kennis is voorlopig nog beperkt.’
NESTIBU
Net Stabilization using Technical Installations in Buildings, daar staat het letterwoord Nestibu dus voor.
Hoe flexibel zijn technische installaties in gebouwen en kan die flexibiliteit ingezet worden om bij te dragen aan de stabilisatie (evenwicht vraag en aanbod) van het net?
- Hernieuwbare energiebronnen brengen immers een grote uitdaging met zich mee.
- Ze zijn minder controleerbaar en wanneer zon of wind wegvallen zal er een groter wordende schommeling van het vermogen op het net ontstaan. Hoe pak je dat aan
- Indien je het gekende en verwachtte verbruik van een gebouw via datacaptatie kan achterhalen, is optimalisatie dan mogelijk?
Een van de redenen dat we ons zoveel hebben kunnen ontwikkelen, is omdat we stabiele stroomtoevoer hebben.
En wat voor onderzoek mogen we dan in de nabije toekomst verwachten?
Michael Peeters: ‘Ons volgend projectmatig wetenschappelijk onderzoek richt zich voornamelijk op tertiaire gebouwen. Gebouwbeheerders hebben het vandaag moeilijk om in real time informatie te consulteren. We willen het via augmented reality mogelijk maken om de historiek van deze toestellen zoals airco’s en verwarmingsinstallaties op te vragen. Dat is de stap naar ‘conditioning’, wat betekent dat de gebouwbeheerder bewust kan streven naar energiezuinigheid zonder aan comfort in te boeten. We werken hiervoor samen met de afdelingen elektronica en elektromechanica van onze hogeschool.’
Zou deze applicatie ook bij particulieren installeerbaar zijn?
Michael Peeters: ‘Dat is uiteraard de bedoeling, weliswaar op langere termijn. Deze applicatie kan je de kans geven om mee te sturen aan je eigen energieverbruik. De energetische optimalisatie wordt dus bij wijze van spreken je eigen verantwoordelijkheid.
Er is immers veel te doen rond ESG (enviromental social governance). Dat zijn de drie belangrijkste woorden in het sustainability landschap vandaag. Het deeltje ‘environmental’ gaat zuiver over het verlagen van het energiegebruik. Governance daarentegen gaat meer over transparantie. We hebben een onderzoeksgroep in opstart waarin we op de ‘social-pijler’ van ESG willen werken. De economische impact van energie is immers enorm. Een van de redenen dat we ons zover hebben kunnen ontwikkelen, is precies omdat we een stabiele stroomtoevoer hebben.
ESG gaat uiteraard over het behoud van de natuur en het juiste doen voor onze planeet, maar het gaat ook over zaken die iedereen onmiddellijk voelt. Energie zorgt voor de werking van bedrijven, dat zijn jobs; jobs bieden de mogelijkheid om dingen te kopen en te consumeren, dus is er ook impact op bijvoorbeeld de huizenmarkt. De hele economie hangt eraan vast. Wij zijn als eindgebruiker ook zo gewoon dat er altijd energie is, tot op het moment dat de elektriciteit een uurtje wegvalt, dan is er paniek. We vinden energie een vanzelfsprekendheid, maar we zijn ons niet bewust van onze rol in de continuïteit van energie in de toekomst. Vandaar dat transparantie belangrijk is.’
Zal deze transparantie een revolutie teweeg brengen?
Michael Peeters: ‘Dat is voor een stuk toch de bedoeling. Uit internationaal onderzoek blijkt dat visualisatie van energieverbruik een optimalisatie van 10 tot 12 procent oplevert.’
Wat is er nog nodig voor de toekomst?
Michael Peeters: ‘We moeten vooral nog veel meer energiemanagers opleiden. Zij zijn de toekomst. En er is ook nood aan verder onderzoek. Bovendien, de sensibilisering van jonge mensen start erg laat. Misschien hoor je in het eerste jaar van de hogeschool praten over energie en de impact ervan op ons leven, maar eigenlijk zou dat al veel vroeger kunnen gebeuren. Bewust omgaan met energie zou nu eenmaal inherent moeten zijn aan het dagelijks leven.’
De energetische optimalisatie wordt in de toekomst je eigen verantwoordelijkheid.
Meer van deze spraakmakers?
Smaakt dit interview naar meer? Is je honger naar kennis niet te stillen? Wil je weten hoe andere onderzoekers en bedrijven hebben samengewerkt om innovatieve ideeën om te zetten naar impactvolle projecten?