Knal die pasta tegen de muur!
Het praktijkgericht onderzoek van de Vlaamse hogescholen is de kinderschoenen ontgroeid. De financiering blijft echter hangen op het niveau van wekelijks zakgeld.
Iedereen die al eens pasta kookte, weet dat het moeilijk is om te bepalen wanneer de pasta gaar is. Sommigen letten nauwkeurig op de kooktijd die de fabrikant aangeeft. De meesten bijten even in een stukje om te proeven of de pasta beetgaar is; 'al dente'. Een baldadige methode om spaghetti te testen, is door een paar slierten tegen een betegelde muur te gooien. Als ze blijven plakken, is de pasta gaar.
Deze methode werd ook gehanteerd door Silicon Valley. Bij Google was het motto lange tijd: “Throw the spaghetti at the wall and see what sticks”.
In Vlaanderen werkt het praktijkgerichte onderzoek van de Vlaamse hogescholen op een omgekeerde manier. We plakken voorzichtig sliertje voor sliertje tegen de muur en kijken of het blijft plakken, hoe lang het blijft plakken, of het van kleur verandert, ... Het praktijkgericht onderzoek van de hogescholen vertrekt vanuit de echte behoeften van bedrijven en organisaties en levert aanzienlijke meerwaarde. Het is geen onderzoek dat meer problemen veroorzaakt, maar dat resulteert in producten, diensten of processen die bruikbaar zijn in de praktijk.
Onderzoek met impact
Sinds 2005 heeft het praktijkgericht onderzoek van de Vlaamse hogescholen een grote ontwikkeling doorgemaakt. De unieke kracht en meerwaarde van het praktijkgericht onderzoek ligt in de multidisciplinaire samenwerking en de co-creatie tussen onderzoekers, docenten, studenten en het werkveld. Een studie uitgevoerd door Scienceworks (2022) in opdracht van de Vlaamse regering bevestigt dat deze samenwerking een van de beste garanties is voor het gebruik van onderzoeksresultaten in het werkveld. De goede kennis van de praktijk in combinatie met wetenschappelijke methodologie, evenals de no-nonsense aanpak en multidisciplinariteit, vormen de ingrediënten voor impact. Denk aan een tool tegen armoedebestrijding die door alle Vlaamse gemeenten wordt gebruikt, een methodologie voor de re-integratie van langdurig zieken in de arbeidsomgeving, processen voor de verwerking van reststromen tot nieuwe producten, aangepaste voeding voor dementerende ouderen, energiebesparende maatregelen in waterzuiveringsinstallaties, ... Kortom, stuk voor stuk direct implementeerbare oplossingen ontwikkeld door hogescholen en gebaseerd op de behoeften van de maatschappij.
Ook de hogescholen moeten het lef hebben om af en toe een bord spaghetti tegen de muur te gooien ... and see what sticks!
Mismatch financiering
Maar een gedetailleerde analyse van OESO over de financiering van het hoger onderwijs in Vlaanderen toont aan dat de huidige basisfinanciering voor praktijkgericht onderzoek in hogescholen veel te laag is om het potentieel te ontsluiten. Er is nog een immens groeipotentieel voor hogescholen om rechtstreeks bij te dragen aan de regionale innovatie- en concurrentiekracht van bedrijven en organisaties dan nu het geval is. Om de samenwerking nog te verstevigen, zetten hogescholen in op de verdere uitbouw van partnerschappen met overheden, sectororganisaties, werkgeversorganisaties, intermediaire organisaties en wetenschappelijke instellingen. Daarnaast blijven hogescholen ambitieus inzetten op de ontwikkeling van internationale partnerschappen die bijdragen aan de kennisversterking van onze regio. In de naburige landen is er duidelijk een tendens waarbij praktijkgericht onderzoek niet alleen woordelijk meer waardering krijgt, maar ook in de vorm van hogere financiering. Om de toonaangevende internationale positie van praktijkgericht onderzoek met impact in Vlaanderen uit te breiden en te behouden, zijn extra investeringen dus onontbeerlijk.
Veerkracht
Het is tijd voor een volwaardige structurele basisfinanciering. Vlaanderen moet de durf hebben om meer te investeren in het praktijkgericht onderzoek van de 13 Vlaamse hogescholen, die paraat staan om de maatschappij te voorzien van de nodige veerkracht en het innovatievermogen om de toekomstige transities en uitdagingen succesvol aan te gaan. Maar we dienen ook in eigen boezem te kijken.
Gerelateerde artikels
Veerle Hendrickx nieuwe voorzitter van de Vlaamse Hogescholenraad
Vanaf januari 2025 nemen Veerle Hendrickx en Dennis Cluydts respectievelijk het voorzitterschap en ondervoorzitterschap van de Vlaamse Hogescholenraad op zich. Hun mandaat loopt tot eind 2026.
Vlaamse hogescholen groeien met 9.000 studenten
De Vlaamse hogescholen verwelkomen dit academiejaar 157.407 studenten, een stijging van 6,1% ten opzichte van vorig jaar. Dat komt neer op meer dan 9.000 extra studenten, wat gelijk staat aan de omvang van een middelgrote hogeschool. Goed nieuws dus voor de arbeidsmarkt, maar de huidige onderfinanciering maakt deze toename onhoudbaar voor de hogescholen.
De strijd om buitenlands talent is geopend, maar Vlaanderen durft niet in de ring stappen.
Met 8 miljoen zullen ze zijn in 2030: internationale studiekiezers die hun opleiding in het buitenland willen verderzetten. Terwijl Vlaamse hogescholen en ondernemingen hen met open armen willen ontvangen, botsen ze echter op al te rigide taaldrempels. Internationaal talent moet je koesteren, niet tegenwerken