Elke student op de juiste plaats geeft Vlaanderen morgen voorsprong
Het Memorandum 2024 wil de uitdagingen schetsen waar het Vlaamse hoger onderwijs tussen 2024 en 2029 voor staat. Met stip op één: het evolueren van een 'watervalsysteem' naar een waaierstrategie, waarbij we élke opleiding op dezelfde manier waarderen. Elke student op de juiste plaats krijgen, is een complexe opdracht, die het hoger onderwijs niet op z’n eentje tot een goed einde kan brengen. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid en de hogescholen willen als belangrijke speler in dat hogeronderwijslandschap aan die kar trekken. Daarom vragen onze hogescholen aan de volgende Vlaamse regering ruimte en middelen, om die ambitie te kunnen waarmaken.
In 70% van de jaarlijks 135.000 vacatures (waaronder ook heel wat knelpuntberoepen) voor hooggeschoolden, wordt er gezocht naar profielen van afgestudeerden van Vlaamse hogescholen. Evident, want op het kruispunt van kennis en kunde zit de kern van de professional van de toekomst. En precies daar nemen hogescholen hun rol op. En er is meer: met hun academische kunstopleidingen en hun onderzoek in de kunsten, leiden hogescholen ook kritische en explorerende kunstenaars op die het vanzelfsprekende uitdagen. Dit is onontbeerlijk in een samenleving waar betekenis en zingeving een plaats hebben, en een hefboom zijn naar verbinding.
Download hier het Memorandum 2024
Wil je graag alles in detail weten? Download dan hier het Memorandum 2024 van de Vlaamse Hogescholenraad. Hierin wordt haarfijn uitgelegd hoe de 13 Vlaamse hogescholen de toekomst van het hoger onderwijs zien. (pdf - 1Mb)
Met veel ambitie willen de Vlaamse hogescholen zich blijven inzetten om studiekiezers, studenten, alumni en hun werkveldpartners voorsprong te geven. Maar dit betekent ook een grotere bijdrage van de overheid, want de hogescholen hebben hiervoor meer armslag en ruimte nodig. En dit vraagt stevige beleidsaanpassingen.
Het spreekt voor zich dat dit geld goed en kostenefficiënt besteed moet worden. Hiervoor moet resoluut gekozen worden voor een waaierstrategie in het hoger onderwijs. Geen waterval op de leerladder van academische bachelors en masters, naar professionele bachelors of graduaten. Dit betekent dat studiekiezers van bij het begin juist kiezen voor daar waar hun passie en talenten liggen. Het betekent ook afstappen van de gewoonte van: 'Je kunt het maar eerst eens proberen aan de universiteit. En als dat niet lukt, kan je altijd nog naar een hogeschool'. Het betekent een positieve keuze. Minder uitval of heroriëntering is beter inzetten van beschikbare middelen door de overheid. Kiezen voor de waaierstrategie, is dus ook kiezen voor een rationeler hoger onderwijs.
Veel opleidingen aan de Vlaamse hogescholen dragen bij aan het invullen van vacatures voor knelpuntberoepen, vooral binnen STEM-gebieden. De Vlaamse hogescholen zijn dan ook de katalysatoren voor het opleiden van professionals, die up-to-date zijn.”
Het onderwijsbeleid
Goed begonnen is half gewonnen in de realisatie van de waaierstrategie. Samen met andere onderwijspartners willen hogescholen daarom studiekiezers doelmatig oriënteren, niet in een waterval, maar wel naar een waaier. De Vlaamse regering moet alle drempels hiervoor wegwerken en een doelmatig keuzeproces voor de studiekiezer ondersteunen.
Voor het permanent actualiseren van het opleidingsportfolio heeft de Vlaamse Hogescholenraad een nieuw programmatiemodel uitgewerkt. De nieuwe noden in het werkveld, de eigen regie binnen de autonomie van de hogescholen en het maximaal inzetten op een actualisering van het bestaande opleidingsaanbod, zijn de uitgangspunten van dit model. Waar nodig, worden in een driejarige cyclus bestaande opleidingen herbenoemd, omgevormd, veranderd of zelfs afgevoerd. Waar nodig, worden nieuwe opleidingen geprogrammeerd. We vragen de regering dit model te verankeren in de Codex Hoger Onderwijs.
Met een extra aanbodfinanciering kunnen de hogescholen een versnelling hoger schakelen voor de ontwikkeling van flexibele trajecten van een leven lang leren op maat van diverse doelgroepen. Hogescholen hebben de pedagogische en professionele expertise en zijn dan ook bij uitstek dé partner om in samenwerking met anderen, werkbare ecosystemen voor leven lang leren in de praktijk uit te bouwen.
Iedereen weet dat de volgende regering de uitdaging heeft om samen met de onderwijspartners de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep te verhogen. De Vlaamse Hogescholenraad hoopt dat het rapport van de Commissie van Wijzen hiervoor als leidraad zal gebruikt worden. De lerarenopleidingen aan de Vlaamse hogescholen zijn alvast bereid samen met de scholen de aspirant-leraar, de beginnende leraar en de ervaren leraar samen op te leiden en te professionaliseren.
Bestuurskracht
Een toekomstvisie voor het hoger onderwijs, zoals de Vlaamse Hogescholenraad in haar memorandum uitwerkt, staat in contrast met de huidige overheidskoers in het hoger onderwijsbeleid. Vandaag worden vooral maatregelen met weinig kompas over decreten en reglementeringen verkaveld. De resultaten zijn doorgaans zeer technische decretale en regelgevende ingrepen, die de hogescholen naar de letter moeten uitvoeren, vaak met extra planlasten en te weinig effectiviteit. Daarom moet de volgende Vlaamse regering werk maken van deregulering, van een versterking van de autonomie van de hogescholen en van wetgevingskwaliteit.
Het zijn medewerkers die het verschil maken voor een organisatie. Ze creëren de kracht van een organisatie. De Vlaamse hogescholen ontwikkelen een sterk en modern HR-beleid en willen de nodige autonomie om talent aan te trekken, te waarderen en te doen groeien. Ze willen samen met de vakorganisaties een agenda opmaken voor het moderniseren van de arbeidsvoorwaarden en het beter op elkaar afstemmen van de diverse statuten. Deze agenda willen ze mee in de onderhandelingen met de volgende Vlaamse regering.
Iedereen weet: ‘koken kost geld’. Daarom de volgende oproep: borg en maak onze basisfinanciering welvaartsvast. Saneer niet door 'kliks' niet toe te kennen. Voorzie indexeringen, niet alleen voor alle personeelsmiddelen, maar ook voor de werkings- en investeringsmiddelen. Herstel de contractbreuk in de financiering van de graduaatsopleidingen. De overdracht van de graduaatsopleidingen is immers vijf jaar geleden zonder één euro aan werkingsmiddelen gebeurd en de open-end financiering is omwille van besparingen vroegtijdig gestopt. Om deze weeffouten te herstellen, vragen de hogescholen een extra budgettaire injectie van 30 miljoen euro in de financieringsenveloppe. Zonder extra financiering zullen hogescholen graduaatsopleidingen moeten afbouwen. Dit zal nefast zijn voor de democratisering van het hoger onderwijs en voor het invullen van heel wat vacatures op de arbeidsmarkt.
De uitdaging van een leven lang leren is, om op elk niveau en voor elke doelgroep, de juiste opleiding aan te bieden, al dan niet afgesloten met het behalen van een diploma, getuigschrift, certificaat, creditbewijs of microcredential, … De naam doet er niet toe, de verworven kennis en competenties des te meer.”
Het onderzoeksbeleid
Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek komt pas tot zijn volle sterkte als het vertrekt vanuit een onderzoeksagenda op de middellange termijn, met duurzame partnerschappen. Hiervoor schiet louter projectfinanciering met beperkte duurtijd tekort. Om praktijkgericht onderzoek structureel met onderwijs en werkveld te verbinden en om blijvend innovatieve toegevoegde waarde te creëren voor KMO's en andere organisaties, is een groeipad in de basisfinanciering voor dit onderzoek nodig. Op die manier kunnen we onze toponderzoekers blijven aantrekken.
Voor de basisfinanciering van het artistiek onderzoek vragen onze Schools of Arts dat de Vlaamse regering eenzelfde verhouding tussen onderwijs- en onderzoeksmiddelen hanteert als die vandaag geldt voor de universiteiten, met name een verhouding van 55/45 (i.p.v. de huidige verhouding van 75/25).
De internationalisering versterken
De hogescholen willen meer buitenlandse studenten en docenten aantrekken. Digitale technologie doet grenzen en continenten vervagen. In de geglobaliseerde wereld van vandaag zullen onze alumni werken voor bedrijven en organisaties die internationaal actief zijn. Internationale en interculturele competenties zijn een grote troef. Dat betekent dat de hogescholen sterk internationaal georiënteerd moeten zijn, en dat meertaligheid een troef is. Uitwisseling van studenten en docenten is evenwel een tweerichtingsverkeer met internationale partners. Daarom moet de regulering om meer Engelstalige opleidingen mogelijk te maken, versoepeld worden.
Download hier het Memorandum 2024
Wil je graag alles in detail weten? Download dan hier het Memorandum 2024 van de Vlaamse Hogescholenraad. Hierin wordt haarfijn uitgelegd hoe de 13 Vlaamse hogescholen de toekomst van het hoger onderwijs zien. (pdf - 1Mb)